Od kilku dobrych lat można zauważyć wciąż rosnące zainteresowanie pracą w Polsce ze strony naszych wschodnich sąsiadów. Odkąd Polska weszła do Unii Europejskiej instytuty badawcze zauważają, że atrakcyjność polskiego rynku pracy wśród obywateli Ukrainy jest naprawdę wysoka. Początkowo Ukraińcy przyjeżdżali, by zyskać zajęcie przy pracach sezonowych (na przykład w rolnictwie) lub na innych stanowiskach nie wymagających wyższych kwalifikacji. Powoli zaczyna to się zmieniać. Wraz z upływem lat i ze zmianami w sytuacji politycznej Ukrainy coraz więcej osób posiadających wyższe wykształcenie decyduje się na zarobkową emigrację do Polski. Jak jednak wygląda rynek pracy w Polsce z perspektywy obywatela Ukrainy?
Obywatele Ukrainy na Polskim rynku pracy
W ciągu ostatnich dwóch lat bardzo wzrosła ilość pracowników pochodzących z Ukrainy w polskich firmach i przedsiębiorstwach. Dziś mówi się, że pracę w naszym kraju podejmuje 1,2 miliona Ukraińców. I o ile wcześniej zazwyczaj pracę w Polsce podejmowały kobiety, o tyle dziś ponad połowa tych osób to mężczyźni. Zazwyczaj decydują się na zajęcia związane z pracą fizyczną – na budowach, w wykończeniówce, w rolnictwie, w firmach sprzątających czy przy produkcji. Jednak nie tylko. Pokaźna grupa Ukraińców ma szansę znaleźć również pracę w handlu czy usługach medycznych
Zeszłoroczne badania Narodowego Banku Polskiego wykazały, że obywatele Ukrainy zatrudnieni w Polsce zarabiają średnio 2000 zł na rękę (ok. 470 euro). Wyliczenia pokazują zaś, że wydają oni średnio 680 zł (ok. 160 euro) na swoje utrzymanie. Taką sytuację umożliwia fakt, że dość często ci pracownicy otrzymują także niefinansowe świadczenia, jak na przykład zakwaterowanie czy wyżywienie.
Legalna praca – jakie wymogi?
By obywatel Ukrainy mógł legalnie podjąć pracę w Polsce, musi uzyskać wizę pracowniczą. W uzyskaniu wizy pracowniczej może pomóc już wcześniej „nagrana” praca. Wówczas pracodawca składa w Powiatowym Urzędzie Pracy oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi i na jego podstawie przyszły pracownik bezproblemowo może starać się o wizę pracowniczą. Dzięki temu obywatel Ukrainy uzyskuje pozwolenie na pracę przez 6 miesięcy (180 dni) w ciągu kolejnych 12 miesięcy.
Po upływie sześciomiesięcznego okresu, w którym podejmowało się pracę, należy starać się o jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę lub samo zezwolenie na pracę. Wnioski w tej sprawie powinny zostać złożone w wydziale spraw cudzoziemców odpowiedniego Urzędu Wojewódzkiego. Wszystkie formularze, a także informacje na temat bezpłatnej pomocy prawnej można znaleźć na stronie Urzędu do Spraw Cudzoziemców (udsc.gov.pl).
Jak wygląda praca w Polsce?
Standardowy tygodniowy czas pracy w Polsce to 8 godzin. Zgodnie z Kodeksem Pracy każdemu zatrudnionemu pracownikowi przysługuje 15-minutowa przerwa, o ile pracuje przynajmniej 6 godzin dziennie. Jeśli pracownik jest zatrudniony na umowę o pracę, od jego pensji są odprowadzane zarówno składki emerytalne, rentowe, jak i zdrowotne. Dzięki temu każdą legalnie zatrudniona osoba posiada prawo do korzystania z publicznej opieki zdrowotnej. Wówczas do ubezpieczenia zdrowotnego pracownik może zgłosić również najbliższą rodzinę (małżonka, dziecko, rodziców lub dziadków – o ile tworzą wspólne gospodarstwo domowe).
Płace
Średnia pensja w Polsce według badań Głównego Urzędu Statystycznego wyniosła w 2016 roku około 2900 zł netto (660 euro). Zaś minimalna pensja krajowa, obowiązująca jedynie w przypadku umowy o pracę, wynosi około 1459 zł netto, czyli 343 euro.
Nadgodziny
Pracownik może również wypracować nadgodziny. Nie może ich być jednak więcej niż 150 rocznie, zaś w przypadku kierowców więcej niż 260 rocznie. Sytuacja zmienia się w przypadku, gdy pracodawca podpisał układ zbiorowy, który pozwala na zwiększenie liczby nadgodzin (maksymalnie do 416 godzin rocznie). Kodeks Pracy określa również, że nadgodziny nie mogą zaburzyć nieprzerwanego czasu odpoczynku, czyli 11 godzin na dobę. Za pracę w nadgodzinach – oprócz standardowej pensji – pracownikowi należy się specjalny dodatek. Jeśli nadgodziny mają miejsce w święta, niedziele czy w nocy dodatek powinien wynosić 100% kwoty wynagrodzenia, a jeśli w zwykły dzień pracy to 50%. Warto też pamiętać, że dodatki przysługują wtedy, gdy za pracę w nadgodzinach nie zostajemy w ramach rekompensaty wysłani na urlop.
Warto wspomnieć, że takie przepisy dotyczą osób zatrudnionych na umowę o pracę. W przypadku umów zlecenie czy umów o dzieło pracownik nie ma prawnych możliwości ubiegania się o zapłatę za nadgodziny.
Umowa o pracę
Oprócz umów o pracę w Polsce często występują również umowy zlecenie (minimalna stawka godzinowa to 13 zł brutto; odprowadzane są od niej składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe) oraz umowy o dzieło (brak składek). Dlatego też najbardziej korzystna jest umowa o pracę – zapewnia ona przywileje, których nie ma w przypadku umów zlecenie czy o dzieło. Największym jednak błędem jest praca na czarno, czyli bez podpisania jakiejkolwiek umowy. W ten sposób pracownik pozbawia się możliwości ubiegania się o swoje prawa w przypadku jakichś problemów.
Jak wygląda życie w Polsce?
Na pewno ogromnym plusem zamieszkania w Polsce jest to, że kraj ten jest podobny do Ukrainy pod względem społeczno-kulturowym. To podobieństwo powoduje, że Polacy zazwyczaj przychylnie odnoszą się do swoich sąsiadów zza wschodniej granicy.
Ogromną zaletą w trakcie podejmowania pracy w Polsce będzie znajomość języka polskiego, choć posługiwanie się jedynie językiem ukraińskim pozwala na podstawową komunikację. W końcu polski i ukraiński to języki dość podobne do siebie. Warto jednak wiedzieć, że niewielu Polaków potrafi porozumieć się po ukraińsku, choć na pewno znajdzie się dość pokaźna grupa osób, z którymi bez problemu można będzie się dogadać po rosyjsku – szczególnie wśród starszego pokolenia. Młodzi zaś częściej posługują się językiem angielskim.
Dziś Polska jest krajem otwartym dla pracowników z Ukrainy. Warunki pracy, jakie są oferowane cudzoziemcom, nie odbiegają od warunków, jakie mają Polacy. Dzięki temu warto podjąć tu pracę!
