Zawód nauczyciela jest niestety jednym z najbardziej niedocenianych zawodów w Polsce. Okres pandemii koronawirusa tylko pogorszył sytuację w sferze szkolnictwa i edukacji. Na co może liczyć nauczyciel w Polsce? Przeczytaj o świadczeniach socjalnych dla nauczycieli.
Ponad rok zdalnego nauczania już za nami, kolejny rok póki co, ma odbywać się w formie stacjonarnej. Zdalne nauczanie bez wątpienia stało się wyzwaniem zarówno dla dzieci, jak i nauczycieli. Brak komputera, problemy z dostępem do Internetu, utrudniona komunikacja z uczniami – to tylko garść przeszkód, z którymi zetknęli się nauczyciele.
Co ciekawe! W okresie pandemii nie doszło do zwiększenia liczby zwolnień ze szkolnictwa, a nawet odwrotnie – przybyło ok. tysiąca nowych etatów (dane Ministerstwa Edukacji i Nauki). Z drugiej strony, Związek Nauczycielstwa Polskiego przekonuje, iż do obsadzenia jest jeszcze ok. 15 tysięcy wakatów.
W poprzednim artykule został poruszony temat dodatków socjalnych dla rodziców w Polsce i Europie. Świadczenia 500+ oraz 300+ to tylko mała część tego, na co może liczyć rodzic w Polsce.
A jak wygląda sytuacja z nauczycielami, którzy odgrywają niemniej ważną rolę w procesie edukacyjnym dziecka? Odpowiedzi znajdziemy dalej w artykule.
Zarobki nauczyciela w Polsce
Zarobki nauczyciela nie należą do najwyższych w Polsce, nie mają nawet porównania do zarobków w innych krajach europejskich. Nauczyciel może liczyć na wynagrodzenie od 2800 do 5000 zł brutto. Wysokość wynagrodzenia przekłada się na:
- staż pracy
- wykształcenie
- wymiar zajęć obowiązkowych
- miejsce zatrudnienia (m.in. placówka, województwo, miasto)
Poniżej można zobaczyć przykładowe zarobki nauczycieli (dane z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń za styczeń 2021) z podziałem na stanowiska:
| Stanowisko | Miesięczne zarobki brutto |
| Stażysta | ok. 2 800- 3 100 zł |
| Nauczyciel kontraktowy | ok. 3 000 – 3 600 zł |
| Nauczyciel mianowany | ok. 3 500 – 4 500 zł |
| Nauczyciel dyplomowany | ok. 4 500 – 5 500 zł |
Więcej o zarobkach nauczycieli w Polsce i Europie w naszym poprzednim artykule.
Świadczenia socjalne dla nauczycieli w Polsce – podstawowe informacje
Przede wszystkim, warto podkreślić, że wszelkie prawa oraz obowiązki (w tym wykaz świadczeń) pracownika placówki oświatowej są regulowane Kartą Nauczyciela. W ustawie została zawarta informacja m.in o:
- definicji zawodu nauczyciela
- wymaganych kwalifikacjach
- prawach i obowiązkach
- możliwościach awansu zawodowego
Wracając do świadczeń socjalnych, ich wymiar oraz rodzaj bezpośrednio zależy od stażu pracy nauczyciela. Ale! Osobie, która dopiero rozpoczyna pracę w zawodzie również przysługuje odrębny dodatek socjalny.
Dodatek socjalny za rozpoczęcie stażu
Nauczyciel stażysta może jednokrotnie dostać świadczenie pieniężne w wysokości 1000 zł brutto za rozpoczęcie pracy w placówce oświatowej. Zatrudnienie w kilku miejscach naraz nie uprawnia do podwójnej wypłaty świadczeń. Termin wypłaty dodatku – do 30 września roku, w którym rozpoczął się staż.
Na co jeszcze warto zwrócić uwagę?
Jak wynika z wyżej wspomnianej ustawy, corocznie dla nauczycieli dokonuje się odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Wysokość świadczeń jest uzależniona od liczby zatrudnionych nauczycieli w bieżącym roku oraz od średnich zarobków. W 2021 roku odpis na fundusz dla przeciętnego nauczyciela wynosi – 2752,92 zł.
Co ważne! Jeżeli osoba jednocześnie jest zatrudniona w kilku miejscach, przysługują jej osobne świadczenia z każdej placówki.
W przypadku likwidacji szkoły albo zmiany statusu, prawo oświatowe jest zobowiązane do wskazania innej placówki oświatowej w celu kontynuacji odprowadzania świadczeń na fundusz (również jeżeli mówimy o emerytach/rencistach).
Z Funduszu są wypłacane m.in:
- świadczenia urlopowe
- chorobowe
- emerytura dla nauczycieli
Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli
Świadczenie kompensacyjne przysługuje nauczycielom, którzy posiadają min. 20 lat stażu oraz rozwiązali stosunek pracy z placówką edukacyjną. Ważne! Rozwiązanie umowy powinno nastąpić wyłącznie na wniosek pracownika. Czyli np. w przypadku zwolnienia dyscyplinarnego świadczenie kompensacyjne nie przysługuje.
W jakich jeszcze przypadkach uznawane jest świadczenie kompensacyjne?
- Likwidacja placówki edukacyjnej
- Redukcja etatów
- Zmiana planu nauczania, która uniemożliwia zatrudnienie w pełnym wymiarze godzin
Jeżeli osoba jest zatrudniona w kilku miejscach jednocześnie, prawo do świadczenia kompensacyjnego następuje wyłącznie w przypadku rozwiązania umowy we wszystkich placówkach.
Wysokość świadczenia kompensacyjnego
Wysokość świadczenia jest ustalana indywidualnie i zależy od wysokości wynagrodzenia oraz odprowadzanych składek. Natomiast, wypłacane świadczenie nie może być niższe od minimalnej emerytury (w 2021 roku wynosi 1250,88 zł).
Świadczenie kompensacyjne jest wypłacane do momentu osiągnięcia wieku emerytalnego. Później przysługują wyłącznie emerytury oraz renty nauczycielskie.
Zatrudnienie na terenie wiejskim – na co może liczyć nauczyciel?
Oprócz tego, gdy nauczyciel jest zatrudniony na terenie wiejskim (liczba mieszkańców nie przekracza 5 tysięcy) przysługuje mu odrębny dodatek. Wysokość świadczenia stanowi 10% wynagrodzenia zasadniczego.
Ale! Dyrekcja placówki ma prawo zwiększyć wysokość dodatku, np. w przypadku deficytu kadrowego.
Świadczenie urlopowe dla nauczycieli
Urlopy dla nauczycieli przysługują w okresie trwania ferii szkolnych. Jeżeli w placówce nie obowiązuje okres ferii, nauczyciel ma prawo do 35 dni urlopu (31 dzień + 4 na żądanie). W przypadku niewykorzystania dni urlopowych w czasie ferii (np. poprzez chorobę czy urlop macierzyński), osoba może je wykorzystać w ciągu roku szkolnego. Wynagrodzenie jest wypłacane w 100% w trakcie trwania urlopu.
Oprócz tego, nauczycielowi przysługują dodatkowe dni płatnego urlopu na podniesienie kwalifikacji. Przykładowo, jeżeli mówimy o dokształceniu się w celu:
- naukowym
- artystycznym
- oświatowym
Ile wynosi świadczenie urlopowe dla nauczycieli?
Poza wypłatą wynagrodzenia, nauczyciel ma prawo do uzyskania świadczenia urlopowego, które jest wypłacane na koniec roku szkolnego. Świadczenie urlopowe jest wypłacane przez ZFŚS (Zakład Funduszu Świadczeń Socjalnych). Kwota ulega zmianie z roku na rok, a w 2021 roku wynosi – 1 550 zł.
Urlop wypoczynkowy – Od kiedy, ile dni urlopu Ci przysługuje?
Świadczenia socjalne dla nauczycieli – podsumowanie
| Rodzaj świadczenia | Wysokość |
| Na rozpoczęcie stażu | 1000 zł |
| Świadczenie kompensacyjne | Zależy od zarobków + ZUS |
| Zatrudnienie na terenie wiejskim | 10% od wynagrodzenia zasadniczego |
| Świadczenie urlopowe | 1550 zł |
Jak już można zauważyć, liczba oferowanych świadczeń socjalnych dla nauczycieli jest zdecydowanie mniejsza w porównaniu do świadczeń dla rodziców. Mamy nadzieję, że wkrótce to się zmieni, ponieważ edukacja (w tym nauczyciele) stanowią kluczowy element kształcenia każdego z nas i warto doceniać ich pracę!
