Boże Narodzenie to jedno z najcieplejszych świąt rodzinnych. Już samo przygotowanie do niego sprawia radość: dekorowanie domu, choinki, przygotowywanie potraw i nakrywanie stołu w oczekiwaniu na gości. Zaangażowanie w ten proces wszystkich członków rodziny daje poczucie jedności.
Jednak nie tylko wszelkiego rodzaju ozdoby choinkowe potrafią wprowadzić w świąteczny nastrój. Starannie udekorowany stół również dodaje wyjątkowej atmosfery rodzinnemu obiadowi. Dziś porozmawiamy o tym, jakie tradycje istnieją w Polsce w tym zakresie.
Co jest na stole?
Dominującymi kolorami Świąt Bożego Narodzenia są biel, czerwień, zieleń i złoto. Stół nakrywamy białym obrusem – biały symbolizuje czystość i niewinność oraz białe pieluszki, w które owinięto Jezusa po urodzeniu. Pod obrus kładzie się siano, symbolizujące kołyskę, w której narodził się Syn Boży. W niektórych regionach siano posypuje się także pszenicą w nadziei na szczęśliwy i owocny rok. Czerwony kolor elementów dekoracji symbolizuje krew i siłę, zielony – dobrobyt i nowe życie, a złoty – zwycięstwo światła nad ciemnością. Na stole stawiane są także świece jako symbol nowej nadziei i Gwiazdy Betlejemskiej.
Ze światłem pierwszej gwiazdy
Tradycyjnie, świąteczny obiad rozpoczynał się po tym, jak na niebie zaświeciła pierwsza gwiazda wieczorna. W tym momencie wszyscy zgromadzeni przy stole dzielili się swoimi opłatkami – cienkim plastrem przaśnego ciasta, ozdobionym wzorami. W czasie dzielenia się opłatkiem obecni składali sobie nawzajem życzenia na kolejny rok.
Przy stole znajduje się dodatkowe miejsce, które nie jest przez nikogo zajęte. Przygotowane jest z myślą o przypadkowym podróżniku, który może zawitać do domu. Z tradycją tą wiąże się także przekonanie, że w Wigilię Bożego Narodzenia zmarli najbliżsi przychodzą świętować z żywymi – dla nich także przygotowane jest to miejsce.
12 dań świątecznych
12 potraw na stole symbolizuje 12 miesięcy w roku i 12 apostołów. Przygotowując każde danie, zwyczajem jest dziękowanie Bogu za każdy miesiąc minionego roku. Aby kolejny rok był owocny, a rodzina miała szczęście, trzeba było spróbować wszystkich 12 dań. Na stole nie było mięsa, ponieważ post trwał nadal.
W wielu tradycyjnych potrawach można znaleźć mak, miód i grzyby. Produkty te mają także znaczenie symboliczne. Mak w potrawach obiecywał bogactwo domownikom, ale jego brak, wręcz przeciwnie, mógł przynieść nieszczęście. Grzyby uważane są za pomost pomiędzy naszym światem a tamtym światem. Miód był uważany za produkt płodności i dobrobytu. Warzywa i owoce w potrawach zapewniały siłę i zdrowie, a chleb – jedność.
Jakie dania najczęściej można znaleźć na świątecznym stole?
Jedną z najstarszych potraw jest kutia – potrawa przyrządzana z pszenicy, maku, miodu i mleka. Nie mniej Polacy uwielbiają kluski z makiem. Mak jest także jednym ze składników deserowego makowca. Kolejnym deserem jest mak zmielony z żółtkami, miodem, suszonymi owocami i kroplą rumu. Nadzieniem tej masy były chrupiące łamańce wypiekane z mąki i miodu. Na stole mile widziany jest także kompot z suszu. Robi się go z gruszek, jabłek i śliwek. Napój ten symbolizuje pokój, miłość i zdrowie.
Na stole nie może zabraknąć ziemniaków i potraw z kapusty, rzepy, grochu i fasoli. Duży wybór zup: barszcz grzybowy, zupa grzybowa z kluseczkami, zupa rybna.
Jedli kiszoną kapustę, dodawali groszek i grzyby. Kapustę stosowano jako nadzienie do pierogów.
Na świątecznym stole można także spróbować dań rybnych w dużych ilościach. W chrześcijaństwie uważane są za symbol Jezusa Chrystusa i Jego odrodzenia. Rybę przygotowywano w galarecie, smażoną albo pieczoną. Karpia uważano za „króla” świątecznego stołu. A do portfela wkładano suszone rybie łuski – zapowiadało to bogactwo w nowym roku.
Dawniej zwyczajem było, aby po skończonym posiłku pozostawić stół nieposprzątany, aby zmarli bliscy mogli także uczcić Wigilię.
Po obiedzie obecni wymieniają się prezentami i śpiewają kolędy.
Teraz wiesz już trochę więcej o polskiej kulturze. Jeszcze więcej ciekawych rzeczy możesz dowiedzieć się na zajęciach konwersacyjnych i adaptacyjnych w studiu języka polskiego Zgoda! Możesz studiować w biurze w Warszawie, w Białymstoku lub online z dowolnego zakątka Polski.
