Kodeks pracy reguluje prawo do nabycia przez pracownika dni wolnych. Urlop wypoczynkowy należy do jego uprawnień i pracodawca poza określonymi prawami – nie może wysłać przymusowo pracownika na urlop.
Wymiar urlopu wypoczynkowego
Urlop wypoczynkowy jest jednym z najważniejszych uprawnień pracownika, a Kodeks pracy określa, że powinien on być coroczny, nieprzerwany oraz płatny. Wymiar urlopu odnosi się do wszystkich zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy i jest on uzależniony od stażu i wykształcenia:
• 20 dni, gdy pracownik zatrudniony jest krócej niż 10 lat,
• 26 dni, gdy pracownik zatrudniony jest co najmniej 10 lat.
Ponadto do czasu pracy wliczają się również tytuły ukończenia szkoły:
• zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
• średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
• średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
• średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
• szkoły policealnej – 6 lat,
• szkoły wyższej – 8 lat.
Zaległy urlop wypoczynkowy
Zaległy urlop wypoczynkowy jest urlopem niewykorzystanym przez pracownika w poprzednim roku kalendarzowym. Oznacza to, że jego niewykorzystanie przechodzi na następny rok kalendarzowy, w którym nabyli do niego prawo. Pracownik jest zobowiązany, aby z niego skorzystać nie później niż do 30 września. Data ta może ulec zmianie przez pracodawcę w sytuacji, gdy obecność pracownika jest niezbędna w celu zachowania toku pracy. Dodatkowo zaległy urlop wypoczynkowy może zostać przesunięty na późniejszy termin, gdy pracownik nie jest w stanie go rozpocząć we wcześniejszych ustalonych datach z powodu np. niezdolności do pracy spowodowanej chorobą lub pobytem w szpitalu, czy urlopem macierzyńskim.
Czy można pracownika wysłać na urlop?
W praktyce bez zgody pracownika nie można wysłać go na przymusowy urlop. W przypadku, gdy ma on jeszcze zaległy urlop, a nieubłaganie zbliża się 30 września, pracodawca może wysłać pracownika na przymusowy urlop wypoczynkowy. Nieudzielenie urlopu przez pracodawcę może grozić dla niego grzywną.
W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest zobowiązany, aby wykorzystać urlop. Udzielenie urlopu zależy tylko od decyzji i zgody pracodawcy. On sam decyduje o terminie urlopu. Ważne, aby skończył się on przed końcem wypowiedzenia i dotyczył wymiaru czasu pracy. Gdy pracodawca nie udzieli pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia, będzie musiał wypłacić ekwiwalent za jego niewykorzystanie.
