We Francji podpisanie umowy o pracę stanowi warunek konieczny. Jest to niezbędny dokument zarówno przy zatrudnianiu pracownika z Francji, jak i z innego kraju. Umowa chroni pracownika i pracodawcę, a oprócz tego określa obowiązki i prawa każdej ze stron. Przed wyjazdem do pracy we Francji, warto zapoznać się z rodzajami umów. W tym artykule opisujemy rodzaje umów o pracę we Francji, czyli: warunki umowy na czas nieokreślony (CDI), na czas określony (CDD) oraz umowy o pracę tymczasową (CTT).
Rodzaje umów o pracę we Francji
1. Umowa o pracę na czas nieokreślony (CDI)
Umowa na czas nieokreślony – contrat à durée indéterminée (CDI) – zawierana jest bez ustalonej daty zakończenia. Jest to standardowy rodzaj umowy, który spotyka się najczęściej. CDI występuje w dwóch formach:
- na pełen etat (nie wymaga sporządzenia pisemnej umowy, ale pracodawca musi dostarczyć dokument zawierający informacje o oświadczeniu DPAE, które podpisuje się przed zatrudnieniem pracownika);
- w niepełnym wymiarze godzin (umowa pisemna jest obowiązkowa).
Co do zasady, każda umowa o pracę powinna mieć formę umowy na czas nieokreślony, chyba że pracodawca uzasadni sytuację pozwalającą na zawarcie umowy na innych warunkach (czasowe – CTT lub na czas określony – CDD). Umowę spisuje się w języku francuskim, jednak przyszły pracownik może zażądać przetłumaczenia umowy również na inną wersję językową.
Podstawowe informacje, które muszą zostać zawarte w umowie CDI to:
- dane kontaktowe pracodawcy i pracownika
- stanowisko i warunki pracy
- miejsce pracy
- czas pracy
- wysokość wynagrodzenia
- opłacone wakacje
- czas trwania okresu próbnego
- okres wypowiedzenia
Umowa CDI zostaje rozwiązana za obopólną zgodą stron. Tego typu umowa nie przewiduje daty końcowej, więc w każdej chwili można ją wypowiedzieć (trzeba jednak liczyć się z okresem wypowiedzenia, jeśli jest zawarty w dokumencie).
Jakie są inne rodzaje umów we Francji?
2. Umowa o pracę na czas określony (CDD)
Tego typu umowa – contrat à durée déterminée – określa dokładną datę zakończenia współpracy z daną firmą/pracodawcą. W niektórych przypadkach data rozwiązania umowy nie jest odgórnie przypisana. Wtedy umowa kończy się wraz z nadejściem ustalonego okresu. Może to być powrót pracownika z urlopu macierzyńskiego, wykonanie zadania, zakończenie sezonu itp. Tym samym umowa na czas określony jest zawsze terminowa i zawierana z konkretnego powodu wskazanego w dokumencie.
Przykładowe motywy zawierania umów na czas określony:
- praca sezonowa
- praca dorywcza
- zastępstwo
- praca przy winobraniu (jest to poniekąd osobny rodzaj umowy)
- czas oczekiwania na objęcie innego stanowiska w firmie
Wszelkie podstawy do korzystania z tego typu umowy oraz czas jej trwania reguluje Kodeks Pracy.
Maksymalny czas trwania umowy na czas określony wynosi:
- w większości przypadków 18 miesięcy
- 9 miesięcy, jeśli pracownik czeka na objęcie stanowiska, przechodzi na umowę o pracę na czas nieokreślony lub wykonuje pilne prace związane z bezpieczeństwem
- 24 miesiące, gdy pracownik jest odpowiedzialny za realizację specjalnego eksportu lub innego zamówienia wykonanego za granicą
Prawidłowe określenie powodu spisania umowy na czas określony należy do pracodawcy. Jeśli ustalony przez niego motyw okaże się być niezgodny z Kodeksem pracy, organy prawne mogą wówczas przekwalifikować CDD na CDI.
3. Umowa o pracę tymczasową (CTT)
Ten rodzaj umowy – contrat de travail temporaire (CTT) – o pracę działa na podobnych warunkach co CDD, lecz istnieją pewne istotne różnice. Przede wszystkim umowa o pracę tymczasową (zwana również przejściową) zawierana jest pomiędzy trzema podmiotami:
- pracownikiem
- agencją pracy tymczasowej
- firma zewnętrzna/zagraniczna
Agencja pracy tymczasowej zatrudnia pracownika i odpowiada za wypłacanie jego wynagrodzenia. Oddaje pracownika do dyspozycji firmy zewnętrznej (która korzysta z usług agencji) na czas określony, zwany mission.
Wobec tego, umowa o pracę tymczasową zostaje podpisana pomiędzy:
- pracownikiem i agencją pracy tymczasowej/agencją pośrednictwa pracy (w tym przypadku zwana umową o oddelegowanie tzw. contrat de mission, która określa przedmiot umowy, warunki zatrudnienia oraz ustalony termin lub mniej precyzyjny termin (np. koniec sezonu);
- firmą pracy tymczasowej/agencją pracy i firmą zwenętrzną/zagraniczną (należy podpisać umowę o świadczeniu usług tzw. contrat de mise à disposition).
Umowa o pracę tymczasową – co jeszcze musisz wiedzieć?
Gdy pracownik pracuje na podstawie umowy o pracę tymczasową, korzysta z tych samych uprawnień, co inni pracownicy firmy.
Okres próbny może być określony w tego typu umowie i będzie zależał od czasu trwania pracy:
- umowa krótsza niż 1 miesiąc → maks. 2 dni
- od jednego do dwóch miesięcy → maks. 3 dni
- więcej niż dwa miesiące → maks. 5 dni
Ważne ! Sporządzenie i podpisanie pisemnej umowy jest obowiązkowe. Dokument ten musi dotrzeć do pracownika nie później niż dwa dni robocze przed rozpoczęciem jego pracy.
Wypowiedzenie CTT bez konsekwencji dla pracownika jest możliwe w następujących przypadkach:
- w okresie próbnym (bez podania konkretnego powodu)
- w sytuacji, gdy podpisze umowę na czas nieokreślony
- w sytuacjach od niego niezależnych (siła wyższa)
Pracodawca, który rozwiązuje umowę o pracę tymczasową, ma obowiązek w ciągu 3 dni zaproponować pracownikowi nową umowę. Jednak w pewnych sytuacjach jest zwolniony z tego obowiązku w przypadku:
- poważnego wykroczenia pracownika
- sytuacji niezależnych od pracodawcy (siła wyższa)
- przed końcem okresu próbnego
Istnieją jeszcze inne rodzaje umów we Francji, jednak my przedstawiliśmy te, z którymi można się najczęściej spotkać.