Pracodawcom przysługuje prawo do zlecania pracownikom nadliczbowych godzin pracy w związku z zaistnieniem szczególnych potrzeb w firmie oraz w sytuacjach awaryjnych. Dla osób zatrudnionych jest to szansa na dodatkowy zarobek, ale i ryzyko naruszenia praw pracownika. Jaki jest limit nadgodzin dla pracowników w 2023 roku? Sprawdź!
Zwiększenie limitu nadgodzin – co musisz wiedzieć?
W Kodeksie pracy znajdziemy zapis o tym, że limit nadgodzin nie może przekroczyć 150 godzin w roku kalendarzowym. Istnieje jednak możliwość zwiększenia nadliczbowych godzin pracy na poziomie układów zbiorowych lub za sprawą dokonania adnotacji w umowie o pracę czy też regulaminie zakładowym.
Jak obliczyć limit nadgodzin dla pracowników?
Pracodawca może zlecić pracownikowi maksymalnie 8 godzin nadliczbowych tygodniowo. Gdy pomnożymy tę wartość przez liczbę tygodni w roku kalendarzowym (8 godzin x 52 tygodnie) otrzymamy najwyższy dozwolony limit nadgodzin równy 416 godzin. Jednak na tym nie kończą się obliczenia!
Pracodawca musi wziąć pod uwagę m.in:
- przysługujący pracownikowi urlop wypoczynkowy (20 lub 26 dni)
- okresy pracy u innego pracodawcy w tym samym roku kalendarzowym
- usprawiedliwioną nieobecność pracownika (zwolnienie lekarskie)
Wobec tego, pracodawca powinien dostosować limit nadgodzin do sytuacji pracownika.
Gdybyśmy chcieli obliczyć limit nadgodzin jedynie z uwzględnieniem urlopu wypoczynkowego, zrobimy to w następujący sposób:
Od 52 tygodni odejmujemy liczbę dozwolonych tygodni urlopu. Otrzymaną wartość mnożymy przez dozwoloną tygodniową liczbę nadgodzin (8 h).
| 20-dniowy urlop wypoczynkowy | 52 – 4 = 48 48 tygodni pracy x 8 godzin = 384 godzin nadliczbowych |
| 26-dniowy urlop wypoczynkowy | 52 – 5 = 47 47 tygodni pracy x 8 godzin = 376 godzin nadliczbowych |
Dodatek za nadgodziny – Ile wynosi?
Pracodawca ma obowiązek zapłacić pracownikowi za nadliczbowe godziny pracy:
- 60% wynagrodzenia (jeśli w umowie o pracę nie uwzględniono informacji o zapłacie za nadgodziny);
- przy stawkach godzinowych: 100% stawki godzinowej w niedziele i święta, dni wolne za pracę w niedziele i święta oraz na nocnej zmianie od 21 do 7 rano; 50% w pozostałe dni.
Przekroczony limit nadgodzin – Co grozi pracodawcy?
Przy zwiększeniu limitu nadgodzin należy pamiętać o tym, że decyzja ta musi zostać odpowiednio umotywowana. Pracodawca może wydłużyć czas pracy gdy zaistnieje konieczność:
- przeprowadzenia akcji ratowniczej
- naprawienia awarii
- ochrony mienia lub środowiska
- lub w innej, szczególnej sytuacji dla firmy
Naruszeniem jest bezpodstawne wydłużanie godzin pracy, przekraczanie limitu nadgodzin oraz niewypłacanie dodatku finansowego za pracę po godzinach.
Pamiętaj! Pracownikowi przysługuje prawo do odpoczynku w wymiarze 11 nieprzerwanych godzin na dobę. Przekroczenie limitu nadgodzin jest pogwałceniem podstawowych praw pracownika!
Za jednorazowe naruszenie limitu nadgodzin pracodawcy grozi mandat w wysokości od 1000 do 30 000 zł nakładany przez Państwową Inspekcję Pracy. Jeśli jednak taka sytuacja się powtarza, wówczas konsekwencją może być kara grzywny a nawet więzienie (Art. 218 § 1 Kodeksu karnego).
