Średnia wysokość proponowanego wynagrodzenia w Polsce (ale i nie tylko) zwykle nie jest wystarczająca w odniesieniu do cen za produkty czy nieruchomości. W tym przypadku dobrym rozwiązaniem jest praca w nadgodziny. Jak obliczyć nadgodziny dla pracowników z Polski oraz innych krajów Unii Europejskiej?
Minimalne wynagrodzenie w Polsce w 2021 roku wynosi 2800 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa – 18,30 zł brutto. Dla porównania, w tabeli poniżej zamieściliśmy minimalne wynagrodzenie w pozostałych krajach UE:
Kraj | Minimalne wynagrodzenie brutto w 2021 |
Niemcy | 1614 EUR |
Holandia | 1685 EUR |
Belgia | 1626 EUR |
Irlandia | 1724 EUR |
Francja | 1555 EUR |
Więcej na temat płacy minimalnej w Europie w naszym poprzednim artykule.

Zazwyczaj pracodawcy oferują niższą stawkę (nawet minimalną). W zamian za to pracownik będzie miał możliwość dorobić poprzez pracę w nadgodziny. Za nadgodziny wypłaca się 50% albo i 100% wynagrodzenia. Więcej o tym w dalszej części artykułu.
Praca w nadgodziny – podstawowe informacje
W świetle polskiego prawa obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy. Najczęściej mówimy o 5 dniach pracy po 8 godzin (liczba godzin zależy od branży oraz specyfiki wykonywanej pracy). Niemniej jednak, czas pracy w ciągu tygodnia razem z nadgodzinami nie może przekraczać 48 godzin.
Liczba godzin pracy w pozostałych krajach Europy:
Kraj | Tygodniowy czas pracy |
Niemcy | 48 godzin |
Holandia | od 36 do 40 godzin |
Francja | 35 godzin |
Belgia | 38 godzin |
Szwecja | 40 godzin |
Dania | 37 godzin |
Ważne! Nadgodziny nie mogą zostać wpisane we wcześniej ustalonym harmonogramie pracownika. Praca w nadgodziny jest wyjątkową sytuacją, której nie da się przewidzieć.
Natomiast w praktyce, liczbę nadgodzin ustala się indywidualnie z pracodawcą albo:
- przez legislację
- w związku z wykonywanym zawodem (np. branża medyczna)
- na podstawie zawartej umowy o pracę (tylko w tym przypadku możemy pracować ponadnormowo)
150 – tyle wynosi maksymalna liczba nadgodzin w Polsce w ciągu jednego roku.
Za pracę w nadgodziny pracownikowi przysługuje zarówno podstawowe wynagrodzenie, jak i świadczenie pieniężne lub dodatkowe godziny czasu wolnego.
Pracodawca ma prawo decydować o formie refundacji za przepracowane nadgodziny. Na wniosek pracownika może jedynie udzielić dodatkowy czas wolny, ale świadczenia pieniężnego już nie.
W przypadku żądania dod. czasu wolnego ze strony pracownika, liczba godzin wolnych jest równowarta liczbie przepracowanych nadgodzin. Jeśli decyzja leży po stronie pracodawcy, wymiar czasu wolnego jest o połowę wyższy od liczby przepracowanych nadgodzin.
Czy można wyjechać do pracy za granicę bez szczepienia? – Najnowsze informacje
Czy pracodawca może zmusić do nadgodzin?
Odpowiedź brzmi: tak, ale tylko w przypadku, gdy zachodzi taka konieczność, czyli m.in.:
- akcja ratunkowa w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego czy ochrony mienia
- konieczność likwidacji awarii
- szczególne potrzeby pracodawcy
Jak już wspomniano wyżej, praca w nadgodziny nie może być rozplanowana w harmonogramie. Nie można też zapominać o tym, że pracownikowi przysługuje odpoczynek w wymiarze 11 godzin na dobę oraz 35 godzin w tygodniu.
Kto nie może pracować w nadgodziny?
Istnieje bezwzględny zakaz pracy w nadgodziny jeżeli mówimy o:
- kobietach w ciąży
- pracownikach młodocianych
- osobach niepełnosprawnych (z wyjątkiem tych, którzy posiadają stosowne zaświadczenie od lekarza o możliwości pracy ponadnormowo)
Jak obliczyć nadgodziny w pracy?
Niezbędnym w obliczaniu ekwiwalentu za nadgodziny będzie Kodeks pracy, gdzie zaznaczono, iż osobie pracującej ponadnormowo przysługuje 100% wynagrodzenia. Mówimy tutaj o pracy w:
- nocne zmiany
- niedzielę i święta niebędące dla pracownika dniami pracy
- dniu wolnym pracownika, który został wcześniej zaplanowany w harmonogramie
Natomiast 50% wynagrodzenia dostaje osoba, która pracuje ponadnormowo w każdym innym dniu, niż zaznaczonym powyżej (np. w dniu pracy ale poza określonymi godzinami).
Oprócz tego, pracownik dostaje dodatek pieniężny (albo czas wolny) za przepracowane nadgodziny.
Co składa się na wynagrodzenie za nadgodziny?
Przede wszystkim mówimy tutaj o podstawowym wynagrodzeniu brutto pracownika, które jest określone w umowie o pracę. Jeżeli pracownik dostaje stałe dodatki/premie, również dolicza się je do wynagrodzenia za nadgodziny.
Urlop wypoczynkowy – Od kiedy, ile dni urlopu Ci przysługuje?
Czyli jak obliczyć nadgodziny w pracy?
Odpowiadamy krótkim przykładem:
Pracownik dostaje 4000 zł brutto/miesięcznie. Dodatkowo przysługuje mu premia stała w wysokości 750 zł brutto. W danym miesiącu był zmuszony stawić się w pracy w niedzielę na 8 godzin (a niedziela jest dniem wolnym dla tego pracownika).
- Sumujemy wszystkie dochody pracownika: 4000 zł + 750 zł = 4750 zł brutto
- Dzielimy na liczbę godzin do przepracowania obowiązujących w danym miesiącu (sierpień 2021 – 176 h): 4750 zł/176 h = 26,9 zł brutto (stawka godzinowa)
- Mnożymy stawkę godzinową przez liczbę nadgodzin: 26,9 zł * 8h = 215,2 zł brutto – wynagrodzenie za nadgodziny
Oprócz tego, osoba ta może dostać wyżej wspomniany dodatek, który jest obliczany identycznie, ale bierze się pod uwagę wyłącznie podstawowe wynagrodzenie (czyli bez premii):
- Wynagrodzenie podstawowe (4000 zł brutto) dzielimy przez liczbę obowiązujących godzin w danym miesiącu (sierpień 2021 – 176 h): 4000 zł/176 h = 22,7 zł brutto (stawka godzinowa)
- Otrzymaną stawkę mnożymy przez liczbę nadgodzin: 22,7 zł * 8h = 181,6 zł brutto dodatek za nadgodziny
Finalnie pracownik dostaje 215,2 zł (wynagrodzenie) + 181,6 zł (dodatek) = 396,8 zł brutto za 8 nadgodzin w danym miesiącu.
Ważne! W przypadku nadgodzin, za które wypłaca się 50% wynagrodzenia, obliczenia należy robić w ten sam sposób, z tym że uzyskaną sumę dzieli się jeszcze na pół.
Praca w nadgodziny w Polsce i Europie
W niektórych krajach, takich jak Niemcy czy Holandia, praca w nadgodziny również cieszy się dużym powodzeniem, zwłaszcza jeżeli mówimy o pracownikach tymczasowych/sezonowych.
W krajach skandynawskich sytuacja wygląda odwrotnie. W Szwecji, Danii czy Norwegii odchodzi się od tzw. zjawiska zapracowanego społeczeństwa. Pracodawcy nie nakłaniają pracowników do pracy w godzinach nadliczbowych, wręcz przeciwnie – zachęcają do spędzania jak najwięcej czasu w rodzinnym gronie.
Poniżej można zobaczyć, jak wygląda sytuacja z wypłatą za nadgodziny w wybranych krajach UE.
Kraj | Nadgodziny |
Niemcy | 100% wynagrodzenia niezależnie od dnia pracy |
Holandia | od 125 do 135% (zależy od układu zbiorowego pracy) |
Francja | +25% wynagrodzenia za pierwsze 8h nadgodzin w tygodniu +50% za następne |
Belgia | 150% podstawowego wynagrodzenia |
Polska | 100% wynagrodzenia (praca w nocne zmiany, święta, dni wolne) 50% (praca ponadnormowo w pozostałe dni) |
Podsumowując, praca w nadgodziny jest opłacalna, ale warto być przygotowanym na nieuczciwość ze strony pracodawcy. W związku z tym, polecamy samodzielnie przeliczać liczbę przepracowanych godzin/dni wolnych oraz stawkę za nadgodziny i nie bać się wymagać od pracodawcy rekompensaty za wszystkie dodatkowe dni/godziny, kiedy trzeba było stawić się w zakładzie pracy.
Powiązane wpisy
- Czy można wyjechać do pracy za granicę bez szczepienia? – Najnowsze informacje
- Praca na wakacje za granicą – Jak szukać? Na co zwracać uwagę?
- Urlop wypoczynkowy – Od kiedy, ile dni urlopu Ci przysługuje?
- Upał w pracy w Polsce – Co pracodawca musi zapewnić w miejscu pracy?
- Unijny certyfikat Covid – Paszport Covidowy