Wyjeżdżając za granicę do pracy prawdopodobnie nie unikniesz choroby. Jesteśmy tylko ludźmi i każdemu z nas zdarza się złapać grypę, prawda? W tym i innych przypadkach konieczna jest wizyta u lekarza. Więc co zrobić, gdy podczas pracy w Belgii będziesz musiał skorzystać z usług specjalisty? Niezbędne informacje znajdziesz poniżej! Służba zdrowia w Belgii – poznaj jej zasady działania!
Często słyszy się, że belgijska służba zdrowia jest jedną z najlepszych w Unii Europejskiej. Duży wpływ na tę opinię ma wysoce wykwalifikowana kadra lekarska, ale również (niestety nie zawsze jasny) system reguł i przepisów. Władze jednak starają się ułatwić ten proces obcokrajowcom i zapewniają równy dostęp do specjalistów wszystkim mieszkańcom kraju, którzy wyrażają taką chęć.
Większość pracowników sektora medycznego jest samodzielna i ma wolną rękę w diagnozowaniu i wyborze terapii dla pacjenta, a pacjent, może przebierać w instytucjach opieki medycznej nie będąc skazanym na konkretnego lekarza.
Podstawowe informacje o służbie zdrowia w Belgii
Prawie każdy, kto mieszka w Belgii oficjalnie, podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu:
- osoby zatrudnione na umowę o pracę,
- bezrobotni z prawem do zasiłku,
- niezdolni do pracy z prawem do zasiłku,
- kobiety korzystające z zasiłku macierzyńskiego,
- emeryci
- osoby prowadzące działalność gospodarczą na terenie Belgii.
Wyjątek stanowią osoby oddelegowane do pracy w Belgii z innego kraju Unii Europejskiej i turyści. Wtedy zastosowanie mają przepisy Unii Europejskiej. Tacy pracownicy nie podlegają belgijskiemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale na podstawie zaświadczeń o opłacanym ubezpieczeniu w Polsce, mogą korzystać z podstawowych usług medycznych na takich samych prawach co każdy obywatel Belgii.
Dostęp do opieki medycznej dla osób delegowanych do pracy z Polski
Według przepisów Unii Europejskiej, będąc delegowanym do kraju członkowskiego UE, będziesz podlegać przepisom lokalnym kraju przyjmującego. Jeśli jesteś delegowany do pracy w Belgii przez swojego polskiego pracodawcę oraz jesteś objęty systemem ubezpieczeń społecznych w Polsce, masz możliwość podjęcia czasowej pracy za granicą bez konieczności opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w Belgii.
Składki za pracowników najemnych opłacane są przez pracodawcę w kraju, w którym mieści się główna siedziba firmy – czyli w Polsce. Oznacza to, że nie musisz się o nie martwić, ponieważ wszystkie formalności związane z opłacaniem składek, pozostają bez zmian.
Dokumenty potrzebne do uzyskania opieki medycznej i zwrotu kosztów dla pracowników delegowanych
Przed wyjazdem
Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne możesz odprowadzać tylko w jednym kraju UE, a dokumentem stwierdzającym gdzie masz je odprowadzać jest formularz A1. Każdy oddelegowany pracownik najemny musi posiadać ważne zaświadczenie potwierdzające opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne – czyli druk A1. O ten dokument należy wystąpić do najbliższego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jeszcze w Polsce.
Osoby oddelegowane muszą mieć formularz A1 zawsze przy sobie! Na jego podstawie odprowadza się składki w Polsce i uzyskuje się także zwolnienie z obowiązku opłacania tych składek w Belgii. Jest on potrzebny, by nie zostać oskarżonym o pracę na czarno!
Karta EKUZ – co obejmuje?
Z Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) można korzystać przez cały okres jej ważności podczas pobytu za granicą. Powód pobytu (studia, wakacje, czy tymczasowa praca) nie odgrywa żadnej roli. Karta jest kolejnym dowodem opłacania świadczeń ubezpieczenia społecznego w Polsce. W wypadku konieczności otrzymania nagłej pomocy medycznej, karta uprawnia do refundacji przez zagraniczny fundusz zdrowia części poniesionych kosztów, a stawki są takie same jak dla obywateli Belgii.
Karta jest imienna, więc jeśli wybierasz się za granicę z rodziną, każdy jej członek musi posiadać swój dokument.
EKUZ jednak nie zapewnia pełnego zwrotu kosztów. Opłata za transport sanitarny na terenie Belgii, transport medyczny do Polski oraz obowiązujące w Belgii opłaty za świadczenia medyczne u specjalistów należy pokryć z własnej kieszeni. Kolejną wadą jest fakt, że korzystać z opieki medycznej za okazaniem EKUZ można tylko w placówkach, które podpisały umowę z odpowiednikiem naszego NFZ.
Jest to istotna informacja, ponieważ w wielu rejonach może się zdarzyć, że państwowe placówki zdrowia będą na tyle oddalone, że w razie nagłego wypadku, będziesz zmuszony skorzystać z najbliższej, prywatnej opieki zdrowotnej. W konsekwencji, będziesz musiał pokryć wszystkie koszty z własnej kieszeni. Dlatego zaleca się wykupienie dodatkowej polisy ubezpieczenia zdrowotnego.
Ubezpieczenie Assistance – Ubezpieczenie zdrowotne w Belgii
Przydatnym rozwiązaniem jest również nabycie ubezpieczenia Assistance – dzięki niemu będziesz mógł np. skorzystać z pomocy tłumacza, zapewnisz sobie transport do Polski w razie wypadku, a nawet otrzymasz pomoc prawną w przypadku sporu powstałego na terenie Belgii. Oczywiście to, co wejdzie w Twój pakiet ubezpieczenia Assistance zależy od warunków polisy, którą postanowisz wykupić. Najlepiej więc zapoznać się z propozycją wielu ubezpieczycieli i wybrać tą, która jest najlepiej dostosowana do Twoich potrzeb.
Dokumenty potrzebne do uzyskania zwrotu kosztów dla pracowników delegowanych – po powrocie
Gdy wrócisz do Polski, powinieneś udać się do najbliższej siedziby NFZ. Jeśli korzystałeś z usług medycznych, musisz tam złożyć odpowiednie zaświadczenia, aby otrzymać zwrot poniesionych kosztów. Przykładowe dokumenty:
- rachunki ze szpitala
- dowody zapłaty z aptek
- kopie recept
- zaświadczenia wydane przez lekarza (zielony druk)
- karta EKUZ
Dostęp do opieki medycznej dla osób zatrudnionych u belgijskiego pracodawcy
Jeśli osoba jest zatrudniona w Belgii w charakterze pracownika najemnego, to pracodawca jest zobowiązany załatwić formalności konieczne, aby objąć swojego pracownika zabezpieczeniem społecznym. Ale żebyś mógł w pełni korzystać z benefitów obowiązkowej opieki zdrowotnej i ubezpieczenia, należy być członkiem jednej z belgijskich kas chorych. W zapisie do jednej z nich pomoże Ci pracodawca.
Kasy chorych w Belgii
By korzystać z refundowanej opieki medycznej musisz przynależeć do jednej z pięciu kas chorych. Zapewniają one ubezpieczenie na podstawie kwoty potrącanej co miesiąc z pensji. Kasy są ubezpieczalniami, które działają niekomercyjne, ale również nie są one państwowe. Są organizacjami niezależnymi, ale otrzymują dotacje z rządu i są przez niego kontrolowane.
Potencjalni członkowie wybierają kasy chorych ze względu na tradycje rodzinne, polityczne lub na dodatkowe świadczenia, które ubezpieczalnie oferują. Największe ubezpieczalnie są związane z partiami politycznymi, dominują chrześcijańskie i socjalistyczne towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych. Jednak w obecnych czasach nie ma to większego znaczenia. Wśród osób należących do Chrześcijańskich Kas Chorych z pewnością są osoby niewierzące. Gdy będziesz się zastanawiał nad wyborem, możesz rozważać pięć głównych federacji kas chorych:
- Chrześcijańskie Kasy Chorych (Christelijke Mutualiteiten)
- Socjalistyczne Kasy Chorych (Socialistische Mutualiteiten)
- Liberalne Kasy Chorych (Liberale Mutualiteiten)
- Niezależne Kasy Chorych (Onafhankelijke Ziekenfondsen)
- Neutralne Kasy Chorych (Neutrale Ziekenfondsen)
Osoby, którym przeszkadza profil ideologiczny, mogą zapisać się do ubezpieczalni niezależnej, obejmującej cały kraj, pozbawionej jakiegokolwiek politycznego czy religijnego profilu. Jest to „Hulpkas voor Ziekte – en Invaliditeitsverzekering” – czyli HZIV. Rejestracja najczęściej odbywa się przez Internet lub bezpośrednio w jednej z placówek.
Kogo obejmują kasy chorych w Belgii?
Objęte ubezpieczeniem są również osoby pozostające na utrzymaniu pracującego: Twój współmałżonek bądź konkubent oraz w niektórych przypadkach nawet teściowie. Jeśli decydujesz się na wyjazd z dzieckiem, Twoja pociecha również zostanie automatycznie przypisana do tej samej kasy chorych i będzie mogła korzystać z usług medycznych na tych samych prawach co Ty.
Składki na kasy chorych
Składki do kas chorych są odprowadzane automatycznie. Na poczet Twojego ubezpieczenia odkładana jest kwota wysokości 7,35% Twoich zarobków – część tej kwoty (3,55%) odciągana jest z Twojej wypłaty a pozostałą część (3,80%) dopłaca pracodawca.
Uwaga! Jeśli osoby zatrudnione u belgijskiego pracodawcy, posłużą się kartą EKUZ wydaną przez NFZ, będą zobowiązane do zwrotu kosztu świadczeń sfinansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Opłaty za opiekę medyczną w Belgii
Wybierając się do lekarza, dentysty, szpitala czy na pogotowie, trzeba przygotować się na opłaty, niestety nie ma od tego wyjątków. Jest tak, ponieważ cała służba zdrowia w Belgii jest prywatna. Po wykonanym badaniu lub konsultacji trzeba zapłacić za koszt usługi i dopiero później ubezpieczalnia zwróci Ci częściowe koszty. Zwrot jaki przysługuje najczęściej to ok. 60-70% wydanej sumy.
Jeśli dopiero od niedawna mieszkasz i pracujesz w Belgii, pamiętaj, że przez pierwsze pół roku pobytu nie będziesz miał prawa do zwrotu kosztów leczenia. Możesz jednak ominąć tę regulację udowadniając, że przez poprzednie 6 miesięcy opłacałeś składki zdrowotne w innym kraju.
Wizyta u lekarza w Belgii
W Belgii, pacjent najczęściej zapisuje się na wizytę przez telefon, ustalając od razu dokładny termin z konkretną godziną włącznie. Gabinety lekarskie i pracujący tam specjaliści, którzy zawarli umowy z ubezpieczycielami, zobowiązani są do pobierania stałych opłat ustalonych w porozumieniu z kasą chorych. Jeśli Twój lekarz jest częścią takiego zobowiązania, nie ma swobodnej możliwości ustalania cen za swoje usługi.
U lekarza czy dentysty musisz zapłacić od ręki (gotówką lub kartą). Otrzymujesz także specjalny wydruk (koloru zielonego), na którym musi być widoczna uiszczona przez Ciebie kwota. Następnie na jego podstawie możesz starać się o zwrot (maksymalnie do 75%) poniesionych kosztów. W tym celu, wysyłasz wydruk do najbliższej siedziby ubezpieczyciela (bądź kompletujesz dokumenty, by później okazać je w siedzibie NFZ po powrocie – pracownicy delegowani). Po kilku dniach pieniądze, które należą się do zwrotu, wpływają na Twoje konto w banku.
Ile kosztuje wizyta u lekarza w Belgii?
Za wizytę u lekarza ogólnego zapłacisz około 30 euro. U specjalisty będzie to kwota rozpoczynająca się od 50 euro. Ceny wizyty zależą też od: doświadczenia (wykwalifikowany, student, itd.), dziedziny, w której się specjalizuje (kardiolog, laryngolog, lekarz ogólny), miejsca przyjmowania pacjentów (w domu pacjenta, w gabinecie lekarskim).
Listy polskojęzycznych lekarzy w Belgii.
Służba zdrowia w Belgii – Pobyt w szpitalu
W przypadku leczenia szpitalnego, kasy chorych ponoszą większość kosztów, lecz jesteś zobowiązany uiścić pewne bezzwrotne opłaty:
- za pierwszy dzień pobytu w szpitalu – około 40 euro
- opłatę za każdy następny dzień pobytu w szpitalu – 15 euro dorośli, dzieci 6 euro
- dzienną opłatę za leki stosowane podczas hospitalizacji – 1 euro
Opłaty za pobyt w szpitalu nie dokonuje się bezpośrednio na miejscu. Najczęściej wysyłana jest faktura pocztą po okresie spędzonym w szpitalnym łóżku. Bezzwrotne opłaty dotyczą również pracowników delegowanych!
W Belgii jest wiele prywatnych placówek bez umów z kasami chorych. Jeśli skorzystasz z pomocy takiego lekarza to nie masz szans na zwrot od NFZ.
Transport sanitarny i wezwanie pogotowia w Belgii
Gdy pilnie potrzebujesz pomocy medycznej – numer alarmowy to ogólnoeuropejski 112 lub belgijski 100. Jeżeli chcesz zamówić transport medyczny, ale nie znajdujesz się w sytuacji nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, powinieneś zawnioskować o to do kasy chorych. Transport karetką do szpitala w Belgii jest w pełni płatny poza dwoma wyjątkami:
- gdy karetkę wezwano do wypadku przy pracy, przysługuje Ci prawo do zwrotu w wysokości 100% poniesionych kosztów transportu
- gdy konieczność przewiezienia zostanie potwierdzona przez lekarza, masz prawo do zwrotu w wysokości 33% poniesionych kosztów transportu
Leki w Belgii
W Belgii leki i środki farmaceutyczne zostały podzielone na 6 grup, ze względu na procent zwracanych kosztów:
A – leki niezbędne, ratujące życie (przeciw chorobom nowotworowym, cukrzycy czy epilepsji) – 100% refundacji
B – leki konieczne (antybiotyki, środki przeciw astmie czy nadciśnieniu) – 75-85% refundacji
C – środki przeciw łagodnym lub krótkotrwałym schorzeniom (syropy) – 50% refundacji
Cs – leki o niewielkiej użyteczności terapeutycznej (szczepionki przeciw grypie czy środki antyalergiczne) – 40% refundacji
Cx – np. tabletki antykoncepcyjne – 10-15% refundacji
D – środki przeciwbólowe, uspokajające, tabletki nasenne oraz (prawie wszystkie) witaminy – pełna cena
Wykupując leki uiszcza się u farmaceuty tylko część ceny, która nie podlega refundacji przez kasę chorych. Jeśli jesteś pracownikiem delegowanym, należy zachować rachunek i starać się o zwrot po powrocie do Polski w siedzibie NFZ. Pamiętaj też, aby okazać swoją kartę EKUZ podczas zakupu!
