Wypalenie zawodowe to jedna z chorób cywilizacyjnych, która dotyka współczesne społeczeństwo. Wpływa negatywnie zarówno na funkcjonowanie firmy, jak i życie prywatne pracownika. Czym jest wypalenie zawodowe i jak temu zapobiec? Odpowiedź znajdziesz w artykule.
Znajdź pracowników za pośrednictwem portalu europa.jobs
Czym jest wypalenie zawodowe?
Wypalenie zawodowe, inaczej syndrom wypalenia zawodowego lub burnout (z j. angielskiego) to długofalowy proces, którego główną przyczyną jest:
- nadmierny stres
- przemęczenie
- stawianie sobie zbyt wysokich celów i oczekiwań względem siebie
To zjawisko zostało opisane po raz pierwszy przez psychologa – Herberta Freudenbergera – który w 1974 roku opublikował badania dotyczące wypalenia zawodowego.
Do tej pory wypalenie zawodowe klasyfikowano jako syndrom zawodowy, który znacząco wpływa na zdrowie pracownika. W 2019 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) poczyniła zmiany w tej kwestii, wpisując wypalenie zawodowe na listę Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD – International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems). Niestety ze względu na długotrwały proces aktualizacji, nowa lista będzie obowiązywać od 1 stycznia 2022 roku.
Od 1 stycznia 2021 roku wypalenie zawodowe zostało podstawą do otrzymania zwolnienia lekarskiego (l4).
Jakie są objawy wypalenia zawodowego?
Według teorii psycholożki Christiny Maslach o trzech wymiarach wypalenia zawodowego na to zjawisko składają się 3 główne elementy: wyczerpanie emocjonalne, depersonalizacja i obniżenie poczucia dokonań osobistych.
Czym objawiają się poszczególne etapy wypalenia zawodowego?
Odpowiedź znajdziesz w tabeli poniżej.
| Wyczerpanie emocjonalne | uczucie zmęczenia, brak energii, zniechęcenie do pracy, pesymizm, drażliwość, bezsenność, bóle głowy, napięcie psychofizyczne |
| Depersonalizacja (odczłowieczenie) | obojętność, dystans wobec problemów innych osób, powierzchowność, cynizm, brak zaangażowania w relacje z drugim człowiekiem (również z klientem) |
| Obniżenie dokonań osobistych | niezadowolenie z osiągnięć w pracy, przeświadczenie o braku kompetencji, brak wiary we własne możliwości, niemożność przystosowania się do zmieniających się warunków pracy, konfliktowość, agresja słowna, poczucie braku zrozumienia ze strony przełożonych i współpracowników, absencja w pracy |
Maslach podaje, że poszczególne fazy wypalenia zawodowego występują najczęściej w kolejności: 1) wyczerpanie emocjonalne → 2) depersonalizacja → 3) obniżenie poczucia dokonań osobistych; jednak nie jest to regułą.
Przyczyny wypalenia zawodowego
Aby móc zapobiec wypaleniu zawodowemu pracownika, należy zastanowić się nad tym, co je powoduje. W tym celu polecamy zapoznać się z badaniami Kronos Incorporated i Future Workplace The Employee Burnout Crisis.
Aż 95% badanych przyznało, że wypalenie zawodowe znacząco wpływa na funkcjonowanie firmy. Jako główne przyczyny wypalenia zawodowego podaje się:
- nieadekwatne wynagrodzenie (41%)
- przeciążenie pracą (32%)
- nadgodziny (32%) Jak obliczyć nadgodziny?
- nieefektywne zarządzanie w firmie (30%)
- brak związku między rolą pracownika, a strategią firmy (29%)
- niską kulturę pracy (26%)
Powszechnie uważa się, że na burnout najbardziej narażone są osoby pracujące jako: nauczyciel, psycholog, lekarz, pielęgniarka, urzędnik, policjant, pracownik społeczny. Wspólnym mianownikiem tych zawodów jest bezpośredni kontakt z człowiekiem (klientem).
Jednak wypalenie zawodowe może dotknąć każdego, niezależnie od branży. Coraz częściej zauważa się objawy wypalenia zawodowego np. u osób pracujących zdalnie dla korporacji lub dla niezależnych pracowników na zleceniach. Niewykluczone, że organizacja miejsca i czasu pracy, a także stawianie sobie poprzeczki zbyt wysoko mogą mieć ogromny wpływ na stan zdrowia.
Pamiętaj! Bardzo łatwo jest pomylić wypalenie zawodowe z ogólnym wypaleniem życiowym lub depresją. Jeśli nie masz pewności, czym Twój stan zdrowia (lub bliskiej Ci osoby) jest spowodowany, warto udać się do specjalisty.
Przeczytaj więcej o cienkiej granicy między depresją a wypaleniem zawodowym.
Jak zapobiec wypaleniu zawodowemu?
Niestety, wielu pracodawców reaguje na wypalenie zawodowe swoich pracowników dopiero po fakcie. A jak dobrze wiemy, zawsze lepiej jest zapobiegać niż leczyć!
Przede wszystkim pracodawca powinien szerzej zapoznać się z tematem wypalenia zawodowego, aby wprowadzić stosowne działania prewencyjne w swojej firmie. Jednym z ważniejszych aspektów jest zachowanie równowagi między życiem zawodowym, a prywatnym. Inną ważną kwestią jest promowanie zdrowego stylu życia (zdrowe odżywianie, ruch, dobre samopoczucie), a także zadbanie o zdrowie psychiczne pracowników. Dostrzegamy, że po pandemii wielu pracodawców zdecydowało się na wprowadzenie dodatkowego benefitu dla pracowników w postaci pomocy psychologicznej (np. dostęp do psychoterapii).
Oprócz tego pracodawca może wprowadzić bardziej efektywne sposoby śledzenia i zarządzania frekwencją osób zatrudnionych. Warto również zastanowić się nad zastosowaniem innowacyjnych narzędzi do samodzielnego planowania i organizacji czasu pracy, aby dać pracownikowi większą swobodę i dostosować się do jego trybu pracy.
Dobrym rozwiązaniem byłoby również zatrudnienie osoby w charakterze Workforce Advisor, która pomogłaby osobom zatrudnionym w planowaniu urlopu, nadgodzin oraz ogólnym zarządzaniu czasem pracy. Prowadzenie statystyk dotyczących wypalenia zawodowego i analizowanie danych mogłoby okazać się równie przydatne.
Zapobieganie wypaleniu zawodowemu przyniesie obopólne korzyści zarówno dla pracowników, jak i przedsiębiorcy. Bez sprawnie działającego zespołu firma nie ma racji bytu!
